სამეტყველო წრე

მეტყველება წარმოადგენს შეკრულ წრეს ინფრომაციის გადაცემისას ტვინში არსებულ 3 ცენტრს შორის:

• • ბროკას ცენტრი  – მეტყველების მოტორული ცენტრი–პასუხს აგებს  სამეტყველო  აპარატის გამართულ  მუშაობაზე. მდებარეობს მარცხენა ჰემისფეროში.
  • ვერნიკეს ცეტრი –წარმოადგენს მეტყველების აღქმის ცენტრს– ევალება მეტყველების გაგება– გააზრება. მდებარეობს მარცხენა ჰემისფეროში.
  • ასოციაციის ცენტრი–პასუხს აგებს საჭირო სიტყვების მოძებნაზე, მათ მართებულად დალაგებაზე....

უფრო თვალმნათლივ რომ წარმოვიდგინოთ ეს დაახლოებით ასე  ხდება:

ასოციაციის ცენტრი – გვეხმარება საჭირო სიტყვების მოძებნაში, ვსვამთ საჭირო თანმიმდევრობით,საჭირო რიცხვში, ბრუნვაში და ა.შ. ვაწყობთ წინადადებებს. ასოციაციის ცენტრიდან ინფორმაცის გადაეცემა

ბროკას ცენტრს – რომელიც თავის მხრივ ირჩევს ნერვიულ იმპულსებს და აგზავნის მათ სამეტყველო აპარატის კუნთებისაკენ და ასევე სასუნთქი აპარატის კუნთებისაკენ.ვიწყებთ საუბარს... ამ ყველაფრის შემდეგ ინფორმაცია უკვე საუბრის სახით ხვდება ვერნიკეს ცენტრში, რომელიც საშუალებას გვაძლევს განვსაზღვროთ საუბრის სისწორე და თუ შეცდომა არ არის ინფორმაცია უბრუნდება ისევ ასოციაციის ცენტრს და ეს წარმოადგენს სიგნალს ახალი ფრაზის შესადგენად და ა.შ. მთელი საუბრის მანძილზე.ეს ცენტრი ისმენს, აცნობიერებს და აკონტროლებს როგორც საკუთარ, ისე სხვისი  მეტყველების სისწორეს.

"სამეტყველო წრე"– ეს სქემა იძლევა იმის საშუალებას განვსაზღვროთ თუ რამდენად მნიშვნელოვანია გამართული, თანმიმდევრული მეტყველებისათვის სამივე ზონის სინქრონული მუშაობა. ლოგონევროზის   (  http://kids.ge/articles/ენის-ბორძიკი-ლოგონევროზი   )    შემთხვევაში სწორედ ეს სინქრონი ირღვევა.

ძირითადად  ამ დროს მტყუანი ბროკას ზონაა. იგი რაიმე ფაქტორების (გარე ან შინაგანი) ზემოქმედებით გამოიმუშავებს იმაზე მეტ იმპულსებს ვიდრე ეს საჭიროა და გადასცემს  სამეტყველო აპარატს. ამით იწვევს მათ დამატებით შეკუმშვას, რის შედეგადაც ამოსუნთქვის შემდეგ ვიღებთ დაუგეგმავ "ზედმეტ" ბგერებს ერთი და იგივე ბგერების გამეორების სახით. ან ხდება ისე, რომ  იმპულსების  გაგზავნის სიხშირის გამო არ ხერხდება კუნთის მოდუნება რაც ხელს უწყობს სპაზმის განვითარებას და ბლოკავს მეტყველებას სრულ განტვირთამდე.(ზედმეტი იმპულსების მოცილებამდე)  ძირითადად მათი ხანგძლივობა მერყეობს 2 წამიდან 12 წამამდე, მძიმე შემთხვევაში კი 90 წამამდე ანუ ენის ბორძიკი ეს არის ხანმოკლე შეწყვეტა იმპულსებისა „სამეტყველო წრეში“ რაც გამოწვეულია ბროკას ზონის ზედმეტი აქტიურობით . დღესდღეობით ენა ბორძიკობის მკურნალობა ბროკას  ცენტრის ნორმალიზებას ითვალისწინებს.ასევე უნდა გავამდიდროთ სიტყვათა მარაგი, ვასწავლოთ წინადადებების აწყობა,გრამატიკული გაფორმება, სწორი სუნთქვა, მოდუნება და. ა.შ.  ჩამოვაყალიბოთ  ტვინის იმ ცენტრების სინქრონული მუშაობა, რომლებიც პასუხს აგებენ გამართულ  მეტყველებაზე  ე.ი. წესრიგში უნდა მოვიყვანოთ „სამეტყველო წრე.“

როდესაც  ინსულტის ან თავის ტვინის სხვა დაზიანებების შემთხვევაში ზიანდება სამეტყველო წრეში შემავალი რომელიმე ცენტრი– ხდება მეტყველების არევა.ადამიანი აღიქვამს სამეტყველო ბგერებს მაგრამ ვერ აღიქვამს სიტყვების მნიშვნელობებს .ბროკას ცენტრის დაზიანების შემთხვევაში  ვერ ახერხებს სიტყვების მოტორულ უზრუნველყოფას. მეტყველების აღდგენა ხდება, მხოლოდ სამეტყველო წრის სინქრონიზაციის აღდგენის შემდეგ ანუ, გამართული და თანმიმდევრული მეტყველებისათვის აუცილებელია წესრიგში მოყვანილი „სამეტყველო წრე“.